Jak naprawić komunikację w wieloletniej relacji?

Zrozumienie w związku to podstawa.

Dowiedz się, jakie błędy w komunikacji popełniamy w długoterminowych związkach i jak proste techniki, takie jak efekt lustra, mogą pomóc zbliżyć się do siebie na nowo.

Wielu z nas, będąc w długoterminowych związkach, napotyka na pewnym etapie problemy z komunikacją. To całkowicie normalne – kiedy jesteśmy razem przez dłuższy czas, mogą pojawić się nieporozumienia, które często wynikają z tego, że zaczynamy zakładać, że druga osoba nas „rozumie bez słów”. Niestety, nie zawsze tak się dzieje. Może zaczynasz zauważać, że wasze rozmowy coraz częściej kończą się frustracją? Albo że mimo spędzania razem czasu, czujesz się mniej zrozumiany czy zrozumiana?

W tym artykule pokażemy Ci, jakie błędy komunikacyjne pojawiają się w długoletnich związkach, zaprezentujemy przykładowy dialog – zarówno ten, w którym coś poszło nie tak, jak i wersję poprawioną – oraz podpowiemy, jak wykorzystać efekt lustra do naprawienia relacji.

Dlaczego komunikacja się psuje?

Komunikacja to podstawa każdego związku, ale w długoterminowych relacjach łatwo wpaść w rutynę, która tę komunikację osłabia. Oto najczęstsze problemy:

• Brak uważności – często jesteśmy tak zajęci codziennymi obowiązkami, że nie dostrzegamy potrzeb partnera.
• Zakładanie, że „wiemy, co druga osoba myśli” – po latach razem, zamiast pytać, zaczynamy zgadywać, co partner czuje i myśli, co prowadzi do nieporozumień.
• Unikanie rozmów o problemach – zamiast otwarcie mówić o tym, co nas boli, milczymy, co tylko pogłębia frustrację.
• Zmieniające się potrzeby – ludzie się zmieniają, a wraz z nimi ich potrzeby, oczekiwania i sposób, w jaki chcą się komunikować.

Ciekawostki naukowe i psychologiczne fakty o wieloletnich związkach

1. Efekt habituacji: W długoterminowych związkach zjawisko habituacji, czyli stopniowego przyzwyczajenia się do partnera, odgrywa kluczową rolę. Choć początkowo jesteśmy bardzo zaangażowani w relację, z czasem zaczynamy traktować partnera jako „oczywistość”. To często prowadzi do mniejszej uważności i większej liczby nieporozumień. Badania pokazują, że utrzymanie ciekawości i zainteresowania partnerem pomaga utrzymać jakość relacji na wysokim poziomie

2. Zasada proporcjonalności emocji: Psychologowie sugerują, że dla zdrowej komunikacji w związku ważne jest zachowanie proporcji między pozytywnymi i negatywnymi interakcjami. Badania Johna Gottmana, eksperta w dziedzinie małżeństw, pokazują, że w szczęśliwych związkach na każde jedno negatywne zachowanie przypada co najmniej pięć pozytywnych.

3. Efekt iluzji przezroczystości: Ludzie w długotrwałych związkach często zakładają, że ich partnerzy potrafią odczytać ich myśli i emocje bez potrzeby wyrażania ich na głos. To tzw. efekt iluzji przezroczystości – wydaje nam się, że nasze emocje są dla innych jasne, ale w rzeczywistości często tak nie jest. Badania pokazują, że brak wyraźnej komunikacji o emocjach prowadzi do frustracji i nieporozumień.

4. Zjawisko emocjonalnej intymności”: Intymność emocjonalna jest kluczowa w utrzymaniu zdrowej relacji. Oznacza to, że partnerzy nie tylko dzielą się swoimi przemyśleniami, ale także rozumieją i reagują na emocje drugiej osoby. Wzajemne słuchanie i empatia wzmacniają więź emocjonalną, co pomaga radzić sobie z konfliktami i różnicami zdań.

Nieudany dialog? Zrozumienie w związku to podstawa.

Przykład rozmowy, która pokazuje problemy w komunikacji:

Anna: Znowu nie pomogłeś mi z kolacją. Czuję się, jakbym wszystko robiła sama!

Marek: Co? Przecież powiedziałaś, że to nic takiego. Gdybyś chciała, żebym pomógł, to byś mi powiedziała!

Anna: Mówiłam ci, ale ty zawsze jesteś zajęty telefonem. Nie czujesz, że powinieneś zauważyć, kiedy potrzebuję pomocy?

Marek: A skąd mam wiedzieć, kiedy mam pomóc? Nie mogę czytać w myślach!

Co poszło nie tak?

• Brak słuchania: Anna i Marek nie rozmawiają, lecz wymieniają się zarzutami. Marek się broni, zamiast skupić się na tym, co czuje Anna, a ona wchodzi w tryb oskarżania.
• Brak efektu lustra: Żadne z nich nie stara się odbić emocji drugiej osoby – zamiast tego dochodzi do eskalacji konfliktu.

---

Poprawny dialog – jak to powinno wyglądać?

Teraz pokażemy, jak można poprawić ten dialog, korzystając z efektu lustra i lepszej komunikacji.

Anna: Marek, czuję się zmęczona, bo ostatnio mam wrażenie, że wszystkie obowiązki domowe są na mojej głowie. Chciałabym, żebyśmy mogli to bardziej podzielić.

Marek: (patrzy na Annę z uważnością, przestaje scrollować telefon) Rozumiem, że czujesz się zmęczona. Co mogę zrobić, żeby Ci pomóc?

Anna: (spokojniejszym tonem) Dziękuję. Byłoby super, gdybyś sam pytał, czy potrzebuję pomocy, a nie czekał, aż zawsze powiem.

Marek: Jasne, rozumiem. Spróbuję to zmienić i bardziej uważać. Może zacznę od dziś? Pomogę ci teraz przy kolacji.

Anna: To by było świetne. Dziękuję.

---

Efekt lustra – klucz do lepszej komunikacji

Efekt lustra to zjawisko, które polega na tym, że mimowolnie naśladujemy gesty, postawę, ton głosu i emocje drugiej osoby. Jest to naturalna reakcja, która pomaga budować więź i wzajemne zrozumienie. W kontekście związków, zastosowanie efektu lustra może znacząco poprawić jakość komunikacji.

W poprzednim przykładzie Marek nie tylko słucha, co Anna ma do powiedzenia, ale też odzwierciedla jej emocje. Zwraca uwagę na to, że jest zmęczona, co pozwala jej poczuć się zrozumianą. W odpowiedzi Anna również zmienia ton – zamiast złościć się i oskarżać, spokojnie wyraża swoje potrzeby. Efekt lustra nie dotyczy jedynie mimiki czy gestów – to także emocje i sposób komunikacji.

Jak zastosować efekt lustra w codziennej komunikacji?

1. Uważność – gdy partner mówi, odłóż telefon i skup się na nim. To proste gesty, ale pokazują, że ci zależy.
2. Naśladuj ton i emocje – jeśli partner mówi spokojnie, odpowiadaj w podobnym tonie. Jeśli widzisz, że jest zdenerwowany, pokaż zrozumienie.
3. Parafrazuj – spróbuj powtórzyć własnymi słowami to, co usłyszałeś, żeby pokazać, że dobrze rozumiesz, np.: „Rozumiem, że czujesz się zmęczona i przytłoczona obowiązkami, prawda?”
4. Wyrażenie empatii – kluczowe jest, by pokazać partnerowi, że rozumiesz jego uczucia, nawet jeśli nie do końca zgadzasz się z jego zdaniem

Autorka: Sylwia Niewiadomska, psychoterapeutka w Centrum Psychoterapii Pillow, Szczecin, ul. Batalionów Chłopskich 28